มาทำความเข้าใจง่ายๆ ว่า อย. คือ อะไร? แล้วเชื่อถือเครื่องหมาย อย. ได้แค่ไหน?

เครื่องหมาย อย. คือ อะไร? หลายคนน่าจะรู้จักกันดี แต่ถ้าใครไม่รู้ยังก็มาตามอ่านในบทความนี้ เครื่องหมาย อย. เป็นเครื่องหมายที่ใช้แทนสำนักงานและองค์กรที่มีหน้าที่กำกับดูแลและควบคุมการผลิตและการจำหน่ายของอาหารและยาในประเทศ สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาเป็นหน่วยงานราชการที่สำคัญในการควบคุมคุณภาพและความปลอดภัยของอาหารและยาที่มีการจำหน่ายในประเทศไทย รวมถึงการอนุญาตและควบคุมการนำเข้าสินค้าเกี่ยวกับอาหารและยา สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยามีหน้าที่สำคัญในการปกป้องผู้บริโภคและส่วนรวมของสังคมจากสินค้าที่มีความเสี่ยงต่อสุขภาพ และการปรับปรุงและพัฒนามาตรฐานคุณภาพอาหารและยา เพื่อให้สอดคล้องกับมาตรฐานระดับสากล

เครื่องหมาย อย. เชื่อถือได้แค่ไหน

อย. คือ อักษรย่อของ “สํานักงานคณะกรรมการอาหารและยา” (Food and Drug Administration) เป็นส่วนราชการในระดับกรมของประเทศไทย สังกัดกระทรวงสาธารณสุข มีหน้าที่ในการดําเนินงานด้านการคุ้มครองผู้บริโภค ปกป้องและคุ้มครองสุขภาพประชาชนจากการบริโภคผลิตภัณฑ์สุขภาพ (ซึ่งผลิตภัณฑ์สุขภาพ ส่วนใหญ่มักจะหมายถึง อาหาร ยา เวชภัณฑ์ และเครื่องสำอางค์) โดยผลิตภัณฑ์สุขภาพเหล่านั้น ต้องมีคุณภาพมาตรฐานและปลอดภัย มีการส่งเสริมพฤติกรรมการบริโภคที่ถูกต้อง ด้วยข้อมูลวิชาการที่มีหลักฐาน เชื่อถือได้และมีความเหมาะสม เพื่อให้ประชาชนได้บริโภคผลิตภัณฑ์สุขภาพทีปลอดภัยและสมประโยชน์

เครื่องหมาย อย. ที่อยู่บนฉลากผลิตภัณฑ์นั้น ไม่ใช่ว่าจะได้มาง่ายๆ การจะได้รับ อย. นั้น ส่วนใหญ่ต้องผ่านขั้นตอนการตรวจสอบความเหมาะสมของสถานที่ตั้งและอาคารผลิต เครื่องมือ เครื่องจักร และอุปกรณ์ในการผลิตการควบคุมกระบวนการผลิตการสุขาภิบาลโรงงาน การบำรุงรักษาและทำความสะอาด และบุคลากรการผลิต นั่นคือ เป็นไปตามเกณฑ์วิธีการที่ดีในการผลิตอาหาร หรือ จี.ดี.พี. (Good Manufacturing Practice) นั่นเอง นอกจากนั้น ต้องผ่านในเรื่องของคุณภาพมาตรฐานของผลิตภัณฑ์ ภาชนะบรรจุและการแสดงข้อมูลบนฉลากว่าครบถ้วนไม่โอ้อวด หลอกลวง หรือทำให้เข้าใจผิด จึงจะได้รับเครื่องหมาย อย. เป็นสัญลักษณ์ให้กับผลิตภัณฑ์ 

โดยการที่มีเครื่องหมาย อย. หมายถึงผลิตภัณฑ์นั้นๆ ได้การผ่านเกณฑ์การตรวจสอบจากสํานักงานคณะกรรมการอาหารและยาเท่านั้น คุณควรทราบเพิ่มเติมด้วยว่า

• ส่วนผสมในผลิตภัณฑ์นั้น ทาง อย. ไม่ได้ตรวจสอบอย่างละเอียดทั้งหมด เจ้าของสินค้าจะยื่นข้อมูลส่วนประกอบ จากนั้น อย. เพียงแค่พิจารณาปริมาณส่วนผสมว่าปลอดภัยสำหรับผู้บริโภค
• ส่วนประกอบที่มีอยู่ในผลิตภัณฑ์ กับส่วนประกอบที่ยื่นกับ อย. อาจไม่ตรงกัน คือ จดอีกอย่าง ใส่จริงอีกอย่างอาจเกิดขึ้นได้ ซึ่งอันนี้ผู้ผลิตคิดไม่ซื่อแน่นอน ผิดกฏหมายด้วย ถ้าพบเจอสามารถแจ้งทาง อย. ได้เลย
• การแพ้ผลิตภัณฑ์เป็นเรื่องส่วนบุคคล อย. ไม่เกี่ยว ผู้บริโภคต้องพิจารณาจากส่วนผสมเอง
• เพื่อความปลอดภัยผู้บริโภค ต้องใช้ผลิตภัณฑ์ให้ถูกต้องตามฉลาก (โดยเฉพาะยา) และต้องพิจารณาการโฆษณาที่อวดอ้างสรรพคุณต่างๆ เกินจริง 

สุดท้ายแล้วเชื่อถือเครื่องหมาย อย. ได้แค่ไหน? ก็ต้องกล่าวว่า ถึงแม้ว่าผลิตภัณฑ์นั้นๆ จะมีเครื่องหมาย อย. แล้วก็ตาม ผู้บริโภคเองยังต้องพิจารณาหลายปัจจัยเพิ่มด้วย ทั้งการแพ้, การโฆษณาอวดอ้างสรรพคุณ และการใช้งานให้ถูกวิธี ดังนั้น สำหรับผู้บริโภคที่เคยพิจารณา เลือกซื้อผลิตภัณฑ์โดยพิจารณาเฉพาะเครื่องหมาย อย. ก็ควรหันมาใส่ใจอ่านข้อมูลอื่นบนฉลากประกอบการตัดสินใจซื้อด้วย เพราะจะทำให้มั่นใจในผลิตภัณฑ์นั้นมากขึ้น สำหรับผู้บริโภคที่พบเห็นผลิตภัณฑ์แสดงฉลากไม่ถูกต้อง สามารถแจ้งข้อมูลมาได้ที่หมายเลขโทรศัพท์ 0-2590-7354-5 หรือ สายด่วนผู้บริโภคกับ อย. หมายเลขโทรศัพท์ 1556 หากคุณกำลังสนใจการสร้างแบรนด์ อาจจะสนใจบทความ วิธีสร้างแบรนด์คอลลาเจนให้ครองใจลูกค้า

อย. กับโรงงานรับจ้างผลิตอาหารเสริม ครีม เครื่องสำอาง คือของคู่กัน 

อย่างไรก็ตาม ก็ไม่อาจสามารถปฏิเสธได้ว่า การที่สินค้ามีเครื่องหมาย อย. แสดงให้เห็นถึงการรับประกันคุณภาพสินค้าในระดับหนึ่ง เนื่องจากกฎหมายให้ความสำคัญต่อการให้ผู้ผลิตแสดงข้อมูล ทำให้มาตรฐาน อย. กับโรงงานรับผลิต ครีม อาหารเสริม เครื่องสำอาง นั้นเป็นของคู่กัน เพื่อแสดงว่าโรงงานรับผลิตอาหารเสริม ครีม เครื่องสำอาง เหล่านั้นได้มาตรฐาน เป็นการการันตีการควบคุมผลิตภัณฑ์ที่ผลิตจากโรงงานรับผลิตอาหารเสริม ครีม เครื่องสำอางได้เป็นอย่างดี เพราะการจะมีผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพ และผ่านมาตรฐานการรับรองจาก อย. หรือ สํานักงานคณะกรรมการอาหารและยา นั้นก็ยังถือว่าไม่ใช่เรื่องง่าย แต่ถ้ายังไม่รู้ว่าจะ ผลิตอะไรขายดี? ลองเข้ามาอ่านข้อมูลเพิ่มเติมจากที่นี่

ดังนั้น หากต้องการสร้างแบรนด์เป็นเจ้าของสินค้าที่ได้คุณภาพ ในฐานะผู้บริโภคคุณควรจะเลือกบริษัทรับผลิตอาหารเสริม ครีม เครื่องสำอาง ที่ได้รับมาตรฐานโรงงานทุกกระบวนการ และผู้บริโภคควรต้องทราบข้อมูลที่ระบุบนฉลากผลิตภัณฑ์ เพื่อเป็นข้อมูลประกอบการตัดสินใจเลือกซื้อผลิตภัณฑ์ที่ปลอดภัย คุ้มค่า และสมประโยชน์ที่สุด ผู้บริโภคทุกคนจึงควรให้ความใส่ใจต่อการอ่านและใช้ประโยชน์จากข้อมูลที่ระบุบนฉลาก

อ้างอิง 

• เช็กเลข อย. อย่างไร? ทำความรู้จักกับเครื่องหมาย อย. https://allwellhealthcare.com/check-food-and-drugs/
• อย. กับ บริษัทรับผลิตอาหารเสริม ของคู่กัน. ibio.co.th/อยกับบริษัทรับผลิตอาหารเสริมของคู่กัน